Beta Balığı Bakımı

Kavgacı siyam balığı, kadeh balığı ya da betta balığı olarak da bilinen beta balığı Tayland’a özgü bir tropik tatlı su balığıdır. Burada pirinç tarlalarında, derelerde ve küçük su birikintilerinde kendine yaşam alanı bulur. Akvaryumda çoğu zaman tek başına beslenir. Sebebi iki beta balığının aynı akvaryuma koyulduğunda kavga etmesidir. Özellikle de erkek beta balıkları daha agresif karakterli olur. Aynı akvaryuma koyulan iki erkek beta balığından birisi yaşanan kavgalardan sonra hayatını kaybedecektir. Görüleceği üzere gözden kaçırılan detaylar balıkların hayatına mal olmaktadır. Peki beta balığının sağlıklı ve huzurlu olması için yapılması gerekenler nedir? Yazımızın devamında beta balığı bakımı, beslenmesi, akvaryum büyüklüğü ve akvaryum temizliği hakkında merak ettiğiniz her şeyi öğrenebileceksiniz.

Beta Balığını Sahiplenmek

Bir beta sahiplenmeden önce sağlıklı ve hasta beta balıkları arasındaki farkların bilinmesinde fayda vardır. Sağlıklı beta balığı çevresini keşfetmeyi sever, canlı renklere sahip olur ve yemini yer. Yüzgeçleri zarar görmemiştir ve vücudunda beyaz renkli benekler bulunmaz. Hasta beta balığı ise uzun süreli iştahsızlık yaşar, halsiz ve soluk renklidir. Sürekli saklanmak ister ve anormal şekilde yüzer.

Beta Balığı Akvaryum Kurulumu

• 20 litrelik akvaryum edinilmesi tavsiye edilir, minimum 10 litre olabilir.
• Küçük bir akvaryumu, sanılanın aksine daha sık temizlemek gerekir; çünkü çabuk kirlenir.
• Fanus diğer akvaryum balıklarında olduğu gibi, beta balığı için de sağlıklı bir ortam değildir.
• Beta balığı sudan zıplayabildiği için akvaryumun kapağı olmalıdır. Akvaryum suyu tepeleme doldurulmamalıdır.
• Balığın su yüzeyine çıkabiliyor olması gerekir, çünkü sudaki oksijen miktarı yetersiz kaldığında atmosferden nefes almak isteyecektir.
• İki erkek beta balığı aynı akvaryuma koyulmamalıdır. Çok sayıda dişi beta yeterince büyük bir akvaryumda beraber beslenebilir.
• İki beta balığı aynı akvaryumda beslenecekse, akvaryumun ortasına ayraç koyulmalıdır.

Akvaryum Büyüklüğü

Minimum tank büyüklüğü 10 litredir, ancak en azından 20 litre olmasında fayda vardır. Bundan daha büyük bir akvaryumda beta balığı bakımı daha kolay olur. Sık sık akvaryumu temizlemeye gerek kalmaz.

Su Değişimi

Labirentli bir balık olan beta balığı, labirent organı sayesinde atmosferden de nefes alabilir. Bunu daha çok sudaki oksijen yetersiz olduğunda yapar. Su yüzeyine sık sık çıkıp nefes alması, su değişim zamanının geçtiğine işaret eder.

Aydınlatma

Akvaryumda özel bir aydınlatma kullanmaya gerek yoktur. Gece karanlığında diğer birçok balık gibi beta balığı da uyumak ister. Akvaryumun güneş ışığını uzun süre alan bir noktaya koyulmaması gerekir. Aksi halde su aşırı ısınabilir. Ayrıca akvaryumda yosun problemi ortaya çıkacaktır.

Akvaryum Dekorasyonu

• Akvaryumda bitkilerin ve saklanma alanlarının olması beta balığının kendini güvende hissetmesini sağlar.
• Doğal ortamın taklit edilmesi yaşadığı stresi azaltır.
• Suyun daha temiz kalmasını sağlayacağı için akvaryumda canlı bitkiler bulundurulabilir.
• Canlı bitki bulundurmak mümkün değilse, göz zevkini arttırması için bitki görünümlü ipek süsler kullanılabilir. Ancak sert plastik dekorlar kullanılmamalıdır.

Beta balığı bakımı büyük ölçüde balığın huzurlu olmasını ve stresten uzak kalmasını hedeflemelidir. Akvaryumda doğal ortamı taklit etmek bunu sağlamanın en kolay yoludur. Beta balıkları saklanmayı seven canlılardır, özellikle de uyudukları zaman. Bu yüzden dekor ve bitkilerle saklanma alanları oluşturulmasında fayda vardır.

• Su sıcaklığının 24 ile 27 santigrat derece arasında tutulması gerekir.
• pH değeri 6.5 ile 7.5 arasında olmalıdır.
• Suda hiç amonyak ve nitrit bulunmamalıdır. Nitrat en fazla 40 ppm olabilir.
• Musluk suyu kullanılabilir, ancak klordan arınması için birkaç gün dinlendirilmesi gerekir.
• Termometre ile su sıcaklığı düzenli olarak kontrol edilmelidir.
• Filtrede çoğalan yararlı bakteriler sayesinde amonyak ve nitrit, daha az zararlı olan nitrata dönüşür.
• Su sıcaklığı ve değerlerinde ani değişimlerden kaçınılmalıdır.

Su Sıcaklığı

Beta balığı tropik bir iklimden gelmektedir. Bu yüzden su sıcaklığı 18 santigrat derecenin altına düşmemeli, 28 santigrat derecenin üzerine çıkmamalıdır. İdeal su sıcaklığı 24 ile 27 santigrat derece arasıdır. Oda sıcaklığı düşük olduğunda beta balığı daha kolay hasta olur ve ömrü kısalır. Su sıcaklığını arttırmak için düşük güçlü bir akvaryum ısıtıcısı yeterli olacaktır.

Akvaryum Filtresi

Akvaryumda filtre bulundurmak zorunlu değildir. Ancak suyun daha temiz kalması için bulundurulmasında fayda vardır. Beta balığı japon balığı gibi güçlü bir yüzücü değildir. Bu yüzden akvaryumda akıntı oluşturan güçlü bir filtre kullanılmamalıdır. Uzun süre güçlü akıntılara maruz kalan betanın yüzgeçleri yırtılır, strese maruz kalır ve nihayetinde hayatını kaybeder.

Akvaryum Suyu

Akvaryuma eklenecek suyun klorsuz olması gerekir. Musluk suyu kullanılacaksa birkaç gün dinlendirilmelidir. Bu sayede içindeki klor gazı uçmuş olur. Damıtılmış su kullanılmamalıdır. Çünkü bu suyun içinde betanın ihtiyaç duyduğu mineraller bulunmaz.

Beta Balığı ile Uyumlu Balıklar

Çoğu akvarist beta balığını tek başına beslemeyi tercih etse de, uzun yüzgeçli ve parlak renkli olmayan kendi boyundaki balıklarla aynı akvaryumu paylaşabilir. Tabii akvaryum büyüklüğünün bölge çatışmalarına neden olacak kadar küçük olmaması gerekir. En azından 40-50 litrelik akvaryuma ihtiyaç olacaktır. Çöpçü balığı, küçük loach balıkları, otocinclus balığı, cam balığı, neon tetra ve mavi gurami beta balığı ile uyumlu bazı türlerdir. Hobide oldukça popüler olan lepistes ve japon balığı, ne yazık ki beta balığı ile uyumlu değildir.

İki erkek beta balığının aynı akvaryuma koyulmaması gerektiğini söylemiştik. Erkek ve dişi balık da sadece üretim için bir araya getirilebilir. Sonrasında ayrılmaları gerekir. Çok sayıda olduklarında dişi beta balıkları aynı akvaryumu paylaşabilir. 5 tane dişi beta için en azından 50 litrelik akvaryum edinilmelidir.

Beta Balığı Akvaryum Bakımı

• Akvaryumun temiz olması beta balığının sağlıklı kalmasını sağlar. Bunun için düzenli aralıklarla temizlik yapılmalıdır.
• Filtrenin olmadığı küçük bir akvaryumda daha sık bakım yapmak gerekir.
• Kısmi su değişimi yaparken balığı akvaryumdan çıkarmaya gerek yoktur. Akvaryum komple temizlenecekse, suyun tamamı değiştirileceğinden beta akvaryumdan çıkarılmalıdır.

Beta akvaryumunun temiz tutulması, balığın sağlıklı kalması için önem arz eder. Küçük bir akvaryum çok çabuk kirlenir. Yenmemiş artık yemler ve dışkı yüzünden sudaki amonyak ve nitrit miktarında artış olur. Kendi dışkısı içinde yüzen balık en nihayetinde hastalanarak ölür. İyi bir akvaryum filtresi kısmi su değişimi yapılana kadar, suyun daha temiz kalmasını sağlar. İçinde barındırdığı yararlı bakteriler sayesinde sudaki amonyak ve nitrit miktarını azaltır. Ancak 10 litreden daha küçük bir akvaryumda filtre bulundurulması tavsiye edilmez.

Beta Balığı Akvaryum Temizliği

Balık bakımı söz konusu olduğunda düzenli temizlik olmazsa olmazdır. 10 litre ve altındaki akvaryumların daha sık temizlenmesi gerekir. Haftada 1-2 defa %25 su değişimi yapılmalı ve her hafta akvaryum suyu komple değiştirilmelidir. 20 litrelik akvaryumda haftada 1-2 defa su değişimi yapmak ve her ay suyu komple değiştirmek yeterli olur.

Sıcaklık ve pH gibi su değerlerinin ani değişimi balıklarda strese, şoka hatta ölüme neden olur. Bu yüzden mümkün olduğu kadar komple su değişiminden sakınmak, kısmi su değişimi yapmak gerekir. Komple su değişimi yapıldığında balık yeni eklenen suyun kimyasına ve sıcaklığına yavaş yavaş alıştırılmalıdır. Bunun için “Akvaryuma balık aşılama” yazısından faydalanabilirsiniz. Kısmi su değişimi yapılırken de, komple su değişimi yapılırken de eklenen suyun sıcaklığı akvaryumdaki mevcut suyun sıcaklığından çok farklı olmamalıdır.

Akvaryumun ve dekorların temizliği beta balığının sağlıklı kalması için önem arz eder. Yosun temizliği için en pratik yöntem manyetik cam temizleyici kullanmaktır. Filtre süzgeci akvaryumdan boşaltılan su içinde temizlenmelidir. Klorlu musluk suyu ile temizlenmesi ya da kuruması halinde barındırdığı yararlı bakteriler hayatını kaybeder. Akvaryum temizliğinde kesinlikle deterjan ve sabun kullanılmamalıdır. Ne kadar durulama yapılsa da, kalan deterjan artıkları kolaylıkla balık ölümüne neden olur.

Akvaryuma koyulmadan önce tüm yeni dekorlar iyice yıkanmalı ve tozdan arındırılmalıdır. Akvaryum kumu kullanılacaksa iyice durulanması gerekir, çünkü içinde üretimden kalan tozlar bulunmaktadır. Dekorların temizliğinde, özellikle de hastalıklardan sonra, parfüm ve deterjan bulundurmayan çamaşır suyu kullanılabilir. Ancak iyice durulanması gerekir.

Beta Balığı Beslenme

• Beta balığı etçil bir canlıdır.
• Su yüzeyine çıkabiliyor olması gerekir, çünkü yemi buradan yer.
• Her yemi beğenmediğinden yem seçiminde dikkatli olmak gerekir.
• Aşırı yem vermek sağlık sorunlarına ve su kirliliğine neden olur.
• Her bir beta balığı için günde 1 ya da 2 defa yem vermek yeterli olur.
• Besin çeşitliliği sağlamak betanın daha sağlıklı olmasını sağlar.

Doğada beta balıkları böcek ve böcek larvası gibi etçil besinlerle beslenir. Akvaryumda bu beslenme tarzına uyulması gerekir. Bunun için etçil balık yemi kullanılmalıdır. Aslında herhangi bir etçil balık yemi yerine beta balığı yemi kullanılması en idealidir. Çünkü içinde betanın ihtiyaç duyduğu tüm besin maddeleri bir araya getirilmiştir ve yem taneleri betanın yiyebileceği şekildedir. Hazır balık yemi haricinde kan kurdu ve artemia gibi canlı yemler de verilebilir. Besin çeşitliliği sağlamak betanın daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır.

Yem Miktarı

Beta balığına aşırı yem vermek çok kolaydır. Ne kadar yem yemesi gerektiğini, midesinin gözü büyüklüğünde olduğunu söyleyerek daha iyi ifade edebiliriz. Aşırı yem yemesi kabızlığa, gaz kesesi sorunlarına ve su kirliliğine neden olacaktır. Günde 2 defa yem verilecekse her defasında 2-3 tane, bir defa yem verilecekse 3-4 tane yem verilmesi yeterli olur.

Yemi Reddetme

Eve getirildiğinde beta balığı yem yemeyi reddediyorsa, yemi sevmemiş olabilir. Eğer daha önce beslendiği yem veriliyorsa, taşınma sırasında stres yaşamış olma ihtimali yüksektir.

Beta Balığı Bakım Programı

Günlük Beta Balığı Bakımı

• Su sıcaklığının 24 ile 27 santigrat derece olduğunu kontrol edin.
• Olağan dışı davranışlar ve yüzgeç hasarı gibi hastalık belirtilerini gözlemleyin.
• Filtre ve ısıtıcı gibi ekipmanların doğru çalıştığına emin olun.
• Balığınızı düzenli olarak besleyin.

Haftalık Beta Balığı Bakımı

• Büyük bir akvaryumda suyun %20 ile %40′ ı arasında su değişimi yapın.
• Küçük bir akvaryumda suyun tamamını değiştirin.
• Artık yemleri ve dışkıyı temizleyin.
• Filtre süngerini temizleyin.
• Suyun pH değerini kontrol edin.

Aylık Beta Balığı Bakımı

• Filtrenin çalışmasını kontrol edin ve gerekiyorsa süzgecini değiştirin.
• Akvaryumda canlı bitki varsa budayın.
• Dekorların üzerindeki yosunları temizleyin.
• Akvaryum hacmi 20 litre civarındaysa suyu komple değiştirin.
• Artık yemleri ve dışkıyı temizleyin.
• Su değerlerini kontrol edin.

Beta balığı bakımı bir düzene oturtulduğunda hiç de zor değildir. Bilinçli bir evcil hayvan sahibi olarak balığın sağlığını düzenli olarak kontrol etmeniz gerekir. Birçok sağlık sorunu akvaryum temizliğine, balığın akvaryuma alıştırılmasına ve beslenmesine dikkat edilmediğinde ortaya çıkar. Bu sorumluluğu alabileceğinizi düşünüyorsanız, neden sizin de bir beta balığınız olmasın?