Canlı doğuran balıklar akvaryum hobisi için çok eski olmayabilir, ancak dünya üzerindeki geçmişleri yaklaşık 40 milyon yıl öncesine dayanır. Günümüzde ne kadar çok sevildiklerini hobide bilmeyen yoktur. Ancak sadece süs balığı olarak beslenmezler. Avustralya ve Filipinler gibi Güneydoğu Asya ülkelerinde sivrisinekle savaşta büyük bir görevi üstlenirler. Sivrisinek larvaları ile beslenen canlı doğuran balıklar, sıtma hastalığının görülme riskini büyük oranda azaltmaktadır.

İlk canlı doğuran balıkların Avrupa’ya getirilmesi 1890’lı yıllara dayanır. O zamanlarda oldukça pahalı olan bu balıklar, hızlı ve kolay üredikleri için çabucak popülerlik kazanmıştır. Daha nadir bulunan türlerin Avrupa ile tanışması ise 1960’lı yıllarda olmuştur.

Canlı doğuran balıkları tespit etmek için bazı görsel ip uçları vardır. Yani diğer balık familyalarına göre bazı fiziksel farklılıklara sahiplerdir. Nasıl neon balığı gibi bir characin balığını tespit etmenin en kolay yolu sırt yüzgecinin arkasındaki küçük yüzgeçse, erkek canlı doğuran balıkları tespit etmenin en basit yöntemi kendilerine has anal yüzgeçleridir. Mensup olduğu familyaya göre erkek canlı doğuran balıkların anal yüzgeci “gonopodium” veya “andropodium” olarak şekillenir. Yani anal yüzgeç sivrilerek üreme organına dönüşür. Bu üreme organının şekli cinsten cinse hatta türden türe farklılık gösterir. Örneğin Poeciliidae familyasına mensup olan lepistes, moli, plati ve kılıçkuyruk balıklarında kancayı andıracak şekildedir.

Canlı doğuran balıkların, japon balığı gibi yumurta ile üreyen balıklara göre üreme avantajı vardır. Yeni doğan yavru balıklar doğar doğmaz yırtıcılardan saklanma yeteneğine sahip olur. Çünkü adı üstünde, canlı olarak dünyaya gelirler. Ancak kendi ebeveynlerine yem olma riskleri yine vardır.

Üreme ile ilgili başka bir avantaj yumurtalara yerleşen mantarladan endişelenmeye gerek olmayışıdır. Japon balığı yumurtalarına musallat olan mantar sporları, hastalığın bulaştığı yumurtalar atılmadığında tüm yumurtalara bulaşabilir. Canlı doğuran balık yavrularının dünyaya gelmesi için böyle bir sorun söz konusu değildir.

Canlı Doğuran Balık Türleri

Akvaryum hobisindeki canlı doğuran balıklar başlıca 4 ayrı familyaya mensuptur.

Poeciliidae familyası; lepistes, moli balığı, kılıçkuyruk ve plati gibi balıklardan oluşur. Yaklaşık 200 farklı türü içinde barındırır. Asıl habitatı Amerika olan bu balıklar, günümüzde dünya geneline yayılmıştır. Tropik ve subtropik bölgelerde sivrisinekle savaşta kullanılmaktadırlar.

Goodeidae familyası, ismini ihtiyoloji uzmanı George Brown Goode’dan almaktadır. 18 kadar cinsi ve 40 kadar türü bünyesinde barındıran bu familyaya mensup balıklarda, anal yüzgecin ön kısmı kalanından ayrılır. Bu familyaya mensup olan balıkların doğal yaşam alanı Meksika platosu ve oradan Pasifik Okyanusu’na akan nehirlerdir.

Anablepidae familyasına mensup balıklara dört gözlü ismi verilir. Orta ve Güney Amerika’ya özgü bu familyanın altında 16 farklı tür ve 3 farklı cinste (Anableps, Jenynsia ve Oxyzygonectes) balık bulunur. Erkeklerin anal yüzgeci (gonopodium) genellikle tüp şeklindedir.

Hemiramphidae familyasına mensup balıkların vücudu mızrağı andırır. Ağızları gaga şeklindedir. Erkeklerin üreme organına, yani anal yüzgecine andropodium ismi verilir. Sıradan bir anal yüzgeçten farkını anlamak zordur. Yaklaşık 60 farklı balık türü ve 8 farklı balık cinsi bu familyaya mensuptur. Bu balıkları Asya kıtasının değişik bölgelerinde bulmak mümkündür.

Canlı Doğuran Balık Bakımı

Çoğu canlı doğuran balık tatlı ya da acı suda yaşam sürer. Ancak bazı türler deniz suyunda da yaşayabilir. Doğal ortamlarında bitkili bölgelerde yaşadıkları için, akvaryumda bitki bulundurulmasında fayda vardır. Ayrıca saklanma bölgelerinin oluşturulması gerekir.

Birçok canlı doğuran balık, akvaryum suyuna iyotsuz tuz eklenmesinden rahatsız olmaz. Hatta bundan fayda görür. Lepistes ya da moli balığı akvaryumunda, her 5 litre suya bir çay kaşığı akvaryum tuzu karıştırılması, balıkların daha sağlıklı olmasını sağlayacaktır.

Plati balığı oldukça dayanıklıdır. Bu yüzden yeni başlayanlara çokça tavsiye edilir. Kılıç kuyruk balığı ve kısa kuyruklu moli balıkları gibi soğuk suya daha dayanıklıdır. Bu yüzden akvaryumda ısıtıcı olmadan, oda sıcaklığında yaşayabilir.

Canlı Doğuran Balıklarda Üreme

Canlı doğuran balıkları beslemekteki en büyük eğlence belki de üremelerinin kolaylığıdır. Tamamen gelişmiş yavru balıkların doğumunu izlemek oldukça keyif vericidir. Ancak yavruların sayısı, yumurta ile çoğalan balıklara göre daha az olur. Yani bir japon balığı gibi binlerce yumurta alınmaz. Çünkü yavrular doğar doğmaz saklanabilme kabiliyetine sahiptir.

İlginçtir ki; lepistes, moli, kılıçkuyruk, plati, dört gözlü ve halfbeak gibi türlerin dişileri; erkekten aldıkları spermlerden kullanmadıklarını birkaç ay vücudunda saklayabilir. Süperfötasyon olarak tabir edilen bu durumda, dişi balık çiftleştikten sonra tekrar çiftleşmeye gerek duymadan birkaç defa daha hamile kalabilir. Tabii her canlı doğuran balık bu kabiliyete sahip değildir. Ancak akvaryum hobisindeki her canlı doğuran balığın bu özelliğe sahip olduğu söylenebilir.

Canlı doğuran balıklar genellikle 20 ile 40 arasında yavru verir. Yavrular için özel bir bakıma ihtiyaç yoktur. Yetişkin balık yemi ufalanarak verilebilir. Akvaryum bitkileri ile saklanma noktaları oluşturulacak olursa, yavru kayıpları en aza iner. Minimum yavru kaybı için yavruluk alınmasında ya da yavruların ayrı bir akvaryumda yetiştirilmesinde fayda vardır.

Bir cevap yazın